Jinekomasti Cerrahisinde Uygulanan Liposuction ve Cerrahi Eksizyon Teknikleri Hangi Yönlerden Farklılık Gösterir? Hangi Hasta veya Jinekomasti Tipi için Hangi Yöntem Daha Uygundur?
Jinekomasti cerrahisi, erkeklerde meme bölgesindeki fazla dokuyu alarak daha düz ve erkeksi bir göğüs konturu oluşturmayı amaçlar. Bu amaçla kullanılan iki temel cerrahi teknik, liposuction (yağ alma) ve eksizyonel tekniklerdir (glandüler doku çıkarılması veya subkutan mastektomi). Bu iki teknik, hedeflenen doku tipi, uygulanış biçimi, kesi yerleri ve iyileşme süreçleri açısından önemli farklılıklar gösterir. Çoğu durumda, en iyi sonucu elde etmek için bu iki teknik kombine edilerek kullanılır.
Hangi tekniğin veya teknik kombinasyonunun tercih edileceği, jinekomastinin tipine (yağlı mı, glandüler mi, yoksa karışık mı), şiddetine, cilt fazlalığının olup olmamasına ve hastanın bireysel anatomik özelliklerine göre cerrah tarafından belirlenir.
1. Liposuction (Yağ Alma Tekniği)
Temel Prensip ve Hedeflenen Doku
Liposuction, temel olarak meme bölgesindeki aşırı birikmiş yağ dokusunu (adipoz doku) hedef alan bir cerrahi tekniktir. Glandüler (salgı bezi) meme dokusunu doğrudan ve etkili bir şekilde çıkarmaz, ancak çevresindeki yağ dokusunu alarak ve bir miktar da glandüler dokuyu gevşeterek genel konturu iyileştirebilir.
Liposuction Uygulanış Biçimi
Ameliyat öncesinde, tedavi edilecek alanlar cerrah tarafından işaretlenir.
Genellikle meme bölgesine veya çevresine (örneğin, koltuk altı, meme altı kıvrımı, areola kenarı) birkaç milimetrik (genellikle 3-5 mm) çok küçük kesiler (insizyonlar)
yapılır.
Bu küçük kesilerden, ucu künt (keskin olmayan) ve delikli olan ince metal borular (kanüller) cilt altına sokulur.
Kanüller, özel bir cerrahi vakum (aspirasyon) cihazına bağlıdır. Cerrah, kanülü cilt altında kontrollü ve nazik ileri-geri veya yelpaze şeklinde hareketlerle gezdirerek, fazla yağ hücrelerini parçalar ve vakum aracılığıyla vücuttan dışarı emer.
İşlem sırasında, genellikle “tümesan teknik” adı verilen bir yöntem kullanılır. Bu teknikte, ameliyat bölgesine kanamayı azaltmak (epinefrin içeren), ağrıyı dindirmek (lokal anestezik [lidokain] içeren) ve yağ dokusunun daha kolay emilmesini sağlamak için özel bir sıvı solüsyonu (genellikle serum fizyolojik, epinefrin ve lidokain karışımı) enjekte edilir.
Enerji Bazlı Liposuction Teknikleri
Geleneksel liposuctiona ek olarak, yağ dokusunun daha kolay parçalanmasını sağlamak, kanamayı azaltmak ve potansiyel olarak ciltte bir miktar sıkılaşmaya yardımcı olmak amacıyla çeşitli enerji bazlı liposuction teknikleri de kullanılabilir. Bunlar arasında:
• Ultrason Destekli Liposuction (UAL – VASER Liposuction): Ultrasonik enerji kullanarak yağ hücrelerinin zarlarını patlatır ve yağın sıvılaşmasını (emülsifiye olmasını) sağlar, bu da özellikle yoğun, fibröz yağ dokusunda veya daha önce liposuction yapılmış alanlarda emilimi kolaylaştırır.
• Lazer Destekli Liposuction (LAL): Cilt altına sokulan bir fiber optik kablo aracılığıyla lazer enerjisi verilir. Lazer, yağ hücrelerini eritir ve aynı zamanda cilt altı kolajen üretimini uyararak bir miktar cilt sıkılaşması (skin tightening) sağlayabilir.
• Güç Destekli Liposuction (PAL): Kanülün ucunun motorize bir sistemle çok hızlı titreşimli veya ileri-geri salınımlı hareket etmesini sağlar. Bu mekanik hareket, yağın daha kolay parçalanmasına ve cerrahın daha az eforla daha fazla yağ almasına yardımcı olur.
Tercih Edildiği Durumlar
• Psödojinekomasti (Lipomasti): Jinekomastinin temel nedeninin sadece veya ağırlıklı olarak aşırı yağ dokusu birikimi olduğu durumlarda (yani, glandüler meme dokusunun minimal veya normal olduğu vakalar) tek başına liposuction etkili bir tedavi olabilir.
• Karışık Tip Jinekomasti (Kombine Tedavinin Parçası Olarak): Gerçek glandüler jinekomasti ile birlikte belirgin miktarda yağ dokusu birikimi olan (en sık görülen form) vakalarda, liposuction genellikle glandüler doku eksizyonu ile kombine edilir. Liposuction, genel meme hacmini azaltmak, konturları şekillendirmek, glandüler dokunun sınırlarını daha net ortaya koymak ve eksizyonu kolaylaştırmak için kullanılır.
• Avantajları: Daha küçük kesiler, daha az görünür izler, genellikle daha kısa iyileşme süresi, daha az postoperatif ağrı (tek başına yapıldığında).
• Dezavantajları/Sınırlılıkları: Sert ve yoğun glandüler meme dokusunu etkili bir şekilde çıkaramaz. Eğer altta yatan belirgin bir glandüler komponent varsa ve sadece liposuction yapılırsa, tatmin edici olmayan sonuçlar (meme başı altında kalan sertlik veya çıkıntı) veya nüks görünümü ortaya çıkabilir.
2. Eksizyonel Teknikler (Glandüler Doku Çıkarılması / Subkutan Mastektomi)
• Temel Prensip ve Hedeflenen Doku: Bu teknikler, temel olarak meme başı ve areola kompleksinin altında yer alan sert, yoğun glandüler (salgı bezi) meme dokusunu cerrahi olarak kesip çıkarmayı (eksizyon) hedefler. Bu işlem, “subkutan mastektomi” olarak da adlandırılır, çünkü meme başı ve cilt korunarak alttaki glandüler doku çıkarılır.
Uygulanış Biçimi:
• En sık kullanılan ve genellikle en estetik sonuçları veren kesi, meme başının etrafındaki koyu renkli halka olan areolanın kenarından (genellikle alt yarısından – periareolar semisirküler insizyon; veya bazen tam çevresinden – sirkumareolar insizyon) yapılan bir kesidir. Bu kesi, areolanın pigmentli derisi ile normal göğüs derisinin birleştiği doğal sınıra yerleştirildiği için, iyileşme tamamlandığında izler genellikle oldukça belirsiz hale gelir ve iyi kamufle olur.
• Bu kesiden girilerek, cilt dikkatlice alttaki glandüler dokudan ayrılır (diseke edilir). Ardından, fazla glandüler meme dokusu, cerrahi aletler (bistüri, makas, koter) kullanılarak, genellikle alttaki pektoral (göğüs) kasa kadar olan derinlikte, dikkatlice ve tamamen çıkarılır. Cerrah, meme başı ve areolanın kanlanmasını ve duyusunu korumaya özen gösterir.
• Çıkarılan glandüler doku, eğer malignite şüphesi varsa veya rutin bir uygulama olarak, patolojik incelemeye gönderilebilir.
• Kesi, genellikle eriyebilir veya erimeyen dikişlerle katlar halinde kapatılır.
Tercih Edildiği Durumlar
• Gerçek Glandüler Jinekomasti: Jinekomastinin temel nedeninin belirgin, sert ve yoğun glandüler meme dokusu olduğu durumlarda bu teknik mutlaka gereklidir. Liposuction bu tür dokuyu etkili bir şekilde alamaz.
• Karışık Tip Jinekomasti (Kombine Tedavinin Parçası Olarak): Liposuction ile yağ dokusu alındıktan sonra kalan glandüler komponentin çıkarılması için kullanılır. Bu, günümüzde jinekomasti cerrahisinde en sık uygulanan yaklaşımdır.
Şiddetli Jinekomasti ve Cilt Fazlalığı (Deri Eksizyonu ile Birlikte)
Eğer jinekomasti çok şiddetliyse ve belirgin cilt fazlalığı ile sarkma (ptozis) varsa, glandüler doku eksizyonuna ek olarak fazla derinin de çıkarılması (çeşitli mastopeksi teknikleri) ve meme başı-areola kompleksinin yeniden konumlandırılması gerekebilir. Bu durumda, periareolar kesiye ek olarak daha uzun kesiler (örneğin, vertikal skar, ters T skar) kullanılabilir.
• Avantajları: Sert ve yoğun glandüler dokuyu tamamen ve etkili bir şekilde çıkarır, bu da jinekomastinin nüks etme olasılığını (glandüler komponent açısından) önemli ölçüde azaltır.
• Dezavantajları/Sınırlılıkları: Liposuctiona göre daha invaziv bir işlemdir. Potansiyel olarak daha uzun iyileşme süresi, daha fazla postoperatif ağrı ve daha belirgin (ancak genellikle iyi gizlenen) izler bırakabilir. Meme başı duyusunda geçici veya nadiren kalıcı değişiklikler, kontur düzensizlikleri (örneğin, aşırı doku çıkarılmasına bağlı çöküntü – “krater deformitesi”) gibi riskleri vardır.
Hangi Durumda Hangi Teknik veya Kombinasyon Tercih Edilir?
Cerrah, ameliyat öncesi yaptığı detaylı fizik muayene (meme dokusunun kıvamı, miktarı, yağ ve glandüler içeriğin oranı, cilt elastikiyeti, sarkma derecesi) ve gerekirse görüntüleme yöntemlerinin (ultrasonografi, mamografi) sonuçlarına göre en uygun cerrahi tekniği veya teknik kombinasyonunu belirler:
• Sadece Liposuction: Nadiren, jinekomasti neredeyse tamamen yağ dokusundan oluşuyorsa (saf psödojinekomasti) ve cilt elastikiyeti iyiyse tercih edilebilir.
• Sadece Glandüler Eksizyon: Çok nadiren, sadece küçük, iyi sınırlı bir glandüler doku artışı varsa ve hiç yağ dokusu yoksa (örneğin, bazı erken evre pubertal jinekomastilerde) düşünülebilir. Ancak, genellikle bir miktar kontur sağlamak için minimal liposuction da eklenir.
• Liposuction + Glandüler Eksizyon (Kombine Teknik): Bu, jinekomasti vakalarının büyük çoğunluğunda (%80-90 veya daha fazla) en sık uygulanan ve genellikle en iyi estetik sonuçları veren “altın standart” yaklaşımdır. Önce liposuction ile genel hacim azaltılır, yağ dokusu temizlenir ve konturlar şekillendirilir; ardından periareolar kesi ile girilerek kalan glandüler doku çıkarılır.
• Liposuction + Glandüler Eksizyon + Deri Eksizyonu (Mastopeksi): Şiddetli jinekomasti, belirgin cilt fazlalığı ve sarkması olan hastalarda bu daha kapsamlı yaklaşım gereklidir.
Ne Öğrendik
Jinekomasti cerrahisinde liposuction temel olarak fazla yağ dokusunu hedeflerken, eksizyonel teknikler (subkutan mastektomi) sert glandüler meme dokusunu çıkarır; vakaların büyük çoğunluğunda en iyi ve kalıcı sonuçlar, bu iki tekniğin hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre (jinekomastinin tipi ve şiddeti, cilt durumu) kombine edilmesiyle elde edilir.
Kaynaklar
1. Hammond DC. Surgical correction of gynecomastia. Plast Reconstr Surg. 2009 Jul;124(1 Suppl):61e-68e. PMID: 19568140
2. Rohrich RJ, Ha RY, Kenkel JM, Adams WP Jr. Classification and management of gynecomastia: defining the role of ultrasound-assisted liposuction. Plast Reconstr Surg. 2003 Feb;111(2):909-23; discussion 924-5. PMID: 12560721.
3. Vandeven HA, Pensler JM. Gynecomastia. 2023 Aug 8. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 28613563.
4. Innocenti A, Melita D, Dreassi E. Incidence of Complications for Different Approaches in Gynecomastia Correction: A Systematic Review of the Literature. Aesthetic Plast Surg. 2022 Jun;46(3):1025-1041. Epub 2022 Feb 9. PMID: 35138423; PMCID: PMC9411245.
5. İsaps: Triana L, Palacios Huatuco RM, Campilgio G, Liscano E. Trends in Surgical and Nonsurgical Aesthetic Procedures: A 14-Year Analysis of the International Society of Aesthetic Plastic Surgery-ISAPS. Aesthetic Plast Surg. 2024 Oct;48(20):4217-4227. Epub 2024 Aug 5. Erratum in: Aesthetic Plast Surg. 2024 Nov;48(21):4601. PMID: 39103642.