Jinekomasti Terimler Kılavuzunda Hangi “Temel 111” Terim ve Kavram Yer Alır”?

Bu kılavuz, jinekomasti ile ilgili anatomiden tanıya, cerrahi tedavilerden olası sonuçlara kadar geniş bir yelpazede 111 temel terim ve kavramı açıklamaktadır. Amacı, hastaların, tıp öğrencilerinin ve sağlık profesyonellerinin konuyu daha derinlemesine anlamalarına yardımcı olmaktır.

Harika, önerilerimi dikkate alarak 111 maddelik son listeyi oluşturalım. “Zoom Boom Etkisi”, “Jinekomastik” ve jinekomasti ile doğrudan ilişkili olmayan ancak listede bulunan “Polimasti” terimlerini çıkararak ve kalanları yeniden numaralandırarak 111 maddelik nihai listeyi hazırlıyorum:

• Jinekomasti: Erkeklerde glandüler meme dokusunun iyi huylu büyümesi.

• Pseudojinekomasti (Lipomasti): Meme bölgesinde sadece yağ dokusu artışı.

• Miks Tip Jinekomasti: Hem glandüler hem de yağ dokusu artışının bir arada olması.

• Glandüler Doku (Meme Bezi Dokusu): Hormonlara duyarlı süt bezi ve kanal yapıları.

• Yağ Dokusu (Adipoz Doku): Meme bölgesindeki yağ hücrelerinden oluşan doku.

• Meme Başı-Areola Kompleksi (MAK / NAC): Meme başı ve areoladan oluşan ünite.

• İnframammariyal Fold (IMF) / Meme Altı Çizgisi: Memenin alt kenarındaki kıvrım.

• Pektoral Kas (Musculus Pectoralis Major): Göğüs duvarının büyük kası.

• Cooper Ligamentleri: Meme dokusunu cilde ve fasyaya bağlayan bantlar.

• Puffy Nipple: Meme başı ve areolanın normalden daha kabarık, şişkin veya konik görünmesi.

• Deri (Cilt): Epidermis, dermis ve hipodermisten oluşan dış katman.

• Deri Elastikiyeti: Cildin gerildikten sonra eski haline dönme yeteneği.

• Pubertal Jinekomasti: Ergenlikte hormonal dalgalanmalara bağlı geçici jinekomasti.

• Senil Jinekomasti: Yaşlılıkta testosteron azalmasıyla ilişkili jinekomasti.

• İdiyopatik Jinekomasti: Nedeni bilinmeyen jinekomasti.

• İlaç Kaynaklı Jinekomasti: Belirli ilaçların yan etkisiyle gelişen jinekomasti.

• Unilateral Jinekomasti: Tek taraflı meme büyümesi.

• Bilateral Jinekomasti: İki taraflı meme büyümesi.

• Asimetrik Jinekomasti: İki memede farklı derecelerde büyüme.

• Östrojen: Kadınlık hormonu; erkeklerde artışı jinekomastiye neden olabilir.

• Androjen (Testosteron): Erkeklik hormonu; azalması veya etkisizliği jinekomastiye yol açabilir.

• Aromataz Enzimi: Androjenleri östrojene dönüştüren enzim; aktivite artışı jinekomasti sebebi olabilir.

• Aromatizasyon: Erkek vücudunda testosteron hormonunun östrojene dönüşmesi süreci.

• Prolaktin: Hipofiz bezinden salgılanan hormon; yüksekliği nadiren jinekomasti yapar.

• Hiperprolaktinemi: Kanda prolaktin seviyesinin normalden yüksek olması durumu.

• Hipogonadizm: Testislerin yeterli testosteron üretememesi veya sperm üretiminin azalması durumu.

• Klinefelter Sendromu: Erkeklerde ekstra X kromozomu (XXY) varlığıyla karakterize, jinekomastiye sık rastlanan genetik durum.

• Kronik karaciğer ve/veya böbrek yetmezliği: Östrojen metabolizmasını bozarak hormonal dengesizliklere yol açabilir ve bu da jinekomastiye neden olabilir.

• Jinekomastik: Erkekte meme görünümünün kadınsı biçimde büyüyerek belirgin olması.

• Tiroid Hastalıkları: Hipertiroidi veya hipotiroidi jinekomasti ile ilişkili olabilir.

• Testis Tümörleri: Hormon salgılayarak jinekomastiye neden olabilir.

• Adrenal Tümörler: Nadiren, adrenal bez tümörleri hormonal değişikliklere yol açarak jinekomastiye neden olabilir.

• Malnütrisyon ve Re-feeding Sendromu: Açlık sonrası yeniden beslenme döneminde jinekomasti görülebilir.

• Obezite: Aşırı kilo, aromataz enzim aktivitesini artırarak jinekomasti riskini yükseltir.

• Obesojen: Obeziteye neden olan veya katkıda bulunan çevresel veya kimyasal faktör.

• Anabolik Steroid Kullanımı: Kas geliştirmek amacıyla kullanılan anabolik steroidler jinekomastinin sık bir nedenidir.

• “Holiday Jinekomastisi”: Tatil dönemlerindeki yaşam tarzı değişikliklerinin tetiklediği geçici veya kalıcı meme büyümesi.

• “Pet-Jinekomasti”: Plastik ürünlerden yayılan kimyasalların jinekomasti gelişimini tetikleyebileceği hipotezi (NS).

• Anamnez (Hasta Öyküsü): Hastanın tıbbi geçmişi, ilaç kullanımı ve semptomları hakkında bilgi toplama.

• Fizik Muayene: Palpasyonla glandüler dokunun ve yağ dokusunun değerlendirilmesi.

• Pinch Testi (Sıkıştırma Testi): Glandüler doku ile yağı ayırt etmeye yardımcı olabilecek elle yapılan manevra.

• Ağrı/Hassasiyet (Mastodini): Meme dokusunda hissedilen ağrı veya hassasiyet, jinekomastinin bir belirtisi olabilir.

• Mammografi: Özellikle tek taraflı veya şüpheli kitlelerde erkek meme kanserini dışlama amaçlı görüntüleme.

• Ultrasonografi (USG): Glandüler doku, yağ dokusu ayrımı ve kitlelerin yapısını değerlendirmek için kullanılır.

• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Karmaşık vakalarda veya diğer yöntemler yetersiz kaldığında detaylı görüntüleme için kullanılır.

• İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi (İİAB): Şüpheli kitlelerden hücre örneği alarak patolojik inceleme yapma.

• Core Biyopsi (Tru-Cut Biyopsi): İİAB’den daha büyük doku örneği alarak daha kesin tanı koymaya yardımcı olur.

• Hormonal Değerlendirme: Kan testleriyle östrojen, testosteron, LH, FSH, prolaktin gibi hormon seviyelerinin ölçümü.

• Erkeklerde Meme Kanseri: Jinekomasti ile karışabilen, nadir görülen ancak dışlanması gereken malign durum.

• Simon Sınıflaması: Jinekomastiyi görünüm ve şiddetine göre derecelendiren bir sistem (Grade I, IIa, IIb, III).

• Rohrich Sınıflaması: Jinekomastiyi tedavi yaklaşımını belirlemeye yönelik derecelendiren bir sistem.

• Watchful Waiting (Gözlemsel Bekleyiş): Özellikle pubertal jinekomastide, hemen tedaviye başlamadan durumu izleme yaklaşımı.

• Tamoksifen: Seçilmiş östrojen reseptör modülatörü (SERM), bazen jinekomasti tedavisinde medikal olarak kullanılır.

• Aromataz İnhibitörleri: Testosteronun östrojene dönüşümünü engelleyen ilaçlar, bazı vakalarda denenebilir.

• Off-label Kullanım: Bir ilacın onaylandığı endikasyon dışında doktor kararıyla farklı bir amaçla kullanılması.

• Preoperatif Hazırlık: Ameliyat öncesi yapılması gereken testler, değerlendirmeler ve hastanın bilgilendirilmesi süreci.

• Bilgilendirilmiş Onam (Consent Form): Hastanın yapılacak işlem, riskler ve alternatifler hakkında bilgilendirilip onayının alınması.

• Cerrahi Alanın Çizimi (Marking): Ameliyat öncesi, çıkarılacak doku ve kesi yerlerinin hasta ayaktayken işaretlenmesi.

• Genel Anestezi: Jinekomasti ameliyatlarının çoğunda tercih edilen anestezi türü.

• Tümesan Anestezi/Tekniği: Lokal anestezik, adrenalin ve salin içeren sıvının liposuction yapılacak alana enjeksiyonu.

• Liposuction (Yağ Alma): Fazla yağ dokusunun vakum yardımıyla emilerek uzaklaştırılması işlemi.

• SAL (Suction-Assisted Liposuction): Standart vakumlu liposuction tekniği.

• PAL (Power-Assisted Liposuction): Ucu titreşen kanüllerle yağların daha kolay parçalanıp emildiği liposuction.

• UAL (Ultrasound-Assisted Liposuction): Ultrason enerjisiyle yağ hücrelerinin sıvılaştırılarak emildiği liposuction (Örn: VASER).

• LAL (Laser-Assisted Liposuction / Laser Lipolysis): Lazer enerjisiyle yağların eritildiği ve cilt sıkılaşmasının hedeflendiği liposuction.

• RFAL (Radiofrequency-Assisted Lipolysis): Radyofrekans enerjisi ile yağ eritme ve cilt sıkılaştırma (Örn: BodyTite).

• Kanül: Liposuction işleminde yağ dokusunu emmek için kullanılan, ucu delikli ince metal boru. Vaserlipo’da dokuları eritmek için ilave olarak prob’lar kullanılır.

• Glandüler Eksizyon (Subkutan Mastektomi): Meme bezi dokusunun cerrahi olarak kesilip çıkarılması.

• Periareolar İnsizyon: Areola kenarından (genellikle alt yarısından) yapılan yarım daire şeklindeki kesi.

• Webster İnsizyonu: Periareolar kesinin cilt fazlalığını almak için areola dışına doğru uzatıldığı bir kesi tipi.

• Transareolar İnsizyon: Areolanın içinden, meme başını etkilemeden yapılan kesi.

• İntraareolar İnsizyon: Areola içinde, meme başına daha yakın bölgeden yapılan küçük kesi.

• Pull-Through Tekniği: Çok küçük bir kesiden özel aletlerle glandüler dokunun çekilerek çıkarılması.

• Bumerang Tekniği: Fazla deri ve meme dokusunun bumerang şeklinde kesilerle çıkarıldığı, kas konturlarını belirginleştirmeyi amaçlayan teknik.

• Deri Eksizyonu (Cilt Çıkarılması): Özellikle sarkmış ve fazla derinin cerrahi olarak alınması.

• Periareolar Cilt Eksizyonu (Donut Mastepeksi / Benelli Mastepeksi): Areola çevresinden halka şeklinde (simit gibi) cilt çıkarılarak derinin toparlanması.

• Vertikal Mastepeksi (Lolipop İnsizyonu): Areola çevresi ve areoladan aşağı doğru dikey bir izle cilt çıkarılması.

• Ters T (Wise Pattern) İnsizyonu / Anchor İnsizyonu: En fazla miktarda cilt çıkarımına olanak tanıyan, çapa şeklinde iz bırakan kesi.

• Serbest Meme Başı Grefti (Free Nipple Graft – FNG): MAK’ın tamamen ayrılıp, cilt grefti olarak yeni, daha yukarı bir konuma taşınması.

• MAK Pedikülü: Meme başı-areola kompleksinin kan dolaşımını ve duyusunu koruyarak yerini değiştirmek için kullanılan doku sapı.

• Hemostaz: Ameliyat sırasında kanamanın kontrol altına alınması.

• Koterizasyon (Elektrokoter): Elektrik akımıyla küçük kan damarlarını yakarak kanamayı durdurma.

• Atravmatik Doku Disseksiyonu: Dokulara minimum zarar vererek, nazikçe ayırma ve çıkarma işlemi.

• Dren: Ameliyat bölgesinde kan ve sıvı birikimini (hematom, seroma) önlemek için yerleştirilen ince tüpler.

• Sütür (Dikiş Materyali): Yara kenarlarını bir araya getirmek için kullanılan iplikler (emilebilir veya emilemeyen).

• İntradermal Sütür: Cilt yüzeyinde iz kalmaması için cilt altına gizli atılan estetik dikiş. Areola küçültme sonrası areolanın tekrar büyümesini önlemek için, genellikle kullanılan eriyen dikişlerin aksine, erimeyen ve alınmayan özel dikişler tercih edilir.

• Doku Örneği (Patoloji İncelemesi): Çıkarılan glandüler dokunun kanser veya başka bir patoloji açısından incelenmek üzere laboratuvara gönderilmesi.

• Yağ Enjeksiyonu (Lipofilling / Fat Grafting): Kontur düzeltmek, çukurlukları doldurmak veya asimetrileri gidermek için hastanın kendi yağının alınıp bölgeye verilmesi.

• Kompresyon Giysisi (Korse): Ameliyat sonrası ödemi azaltmak, cildin yeni kontura adapte olmasını sağlamak ve desteklemek için kullanılan medikal korse.

• Ameliyat Sonrası Takip: İyileşme sürecini izlemek, olası komplikasyonları erken fark etmek ve sonuçları değerlendirmek için yapılan kontrol muayeneleri.

• Hematom: Ameliyat sonrası cilt altında kan birikmesi.

• Seroma: Ameliyat sonrası cilt altında berrak vücut sıvısı birikmesi.

• Enfeksiyon: Ameliyat bölgesinde kızarıklık, ısı artışı, ağrı ve akıntı ile karakterize mikrobik durum.

• Selülit (Cerrahi Alan Enfeksiyonu): Cilt ve cilt altı dokusunun ameliyat sonrası gelişebilen enfeksiyonu.

• Morarma (Ekimoz): Ameliyat sonrası ciltte görülen, kanın doku arasına sızmasıyla oluşan renk değişikliği.

• Şişlik (Ödem): Ameliyat sonrası dokularda sıvı birikmesine bağlı oluşan şişkinlik.

• Krater Deformitesi: Özellikle MAK altında aşırı doku çıkarımına bağlı olarak oluşan çöküntü.

• Saucer Deformitesi (Tabak Deformitesi): Eksizyon yapılan alanın kenarlarında keskin bir geçişle oluşan çanak benzeri görünüm.

• Kontur Düzensizlikleri: Ameliyat sonrası cilt yüzeyinde dalgalanma, çukurluk veya tümseklik gibi istenmeyen şekil bozuklukları.

• Asimetri: Ameliyat sonrası iki göğüs arasında boyut, şekil veya MAK pozisyonu açısından fark olması.

• MAK Nekrozu: Meme başı ve/veya areolada kan dolaşımının bozulması sonucu doku ölümü.

• MAK Malpozisyonu: Meme başı-areola kompleksinin olması gerekenden farklı bir yere konumlandırılması.

• Duyu Değişiklikleri (MAK’da): Meme başı ve areolada his azalması (hipoestezi), aşırı hassasiyet (hiperestezi) veya anormal hisler (parestezi).

• Kalıcı Duyu Kaybı: Nadir de olsa, MAK’da veya meme cildinde hissin kalıcı olarak kaybolması.

• Hipertrofik Skar: Yara iyileşmesi sırasında normalden fazla kollajen üretimiyle oluşan kabarık, kırmızı yara izi.

• Keloid: Hipertrofik skardan daha abartılı, yara sınırlarını aşan, kaşıntılı ve ağrılı olabilen aşırı yara izi büyümesi.

• Mondor Hastalığı: Göğüs duvarındaki yüzeyel venlerin nadir görülen, ağrılı tromboflebiti (iltihaplı pıhtılaşması).

• Nüks (Rekürrens): Jinekomastinin tedavi sonrası yeniden ortaya çıkması.

• Revizyon Cerrahisi: İlk ameliyat sonrası istenmeyen sonuçları (asimetri, kontur düzensizliği vb.) düzeltmek için yapılan ek ameliyat.

• Vücut Algısı (Body Image): Kişinin kendi bedeni hakkındaki düşünceleri, duyguları ve algısı; jinekomasti bunu olumsuz etkileyebilir, cerrahi sonrası düzelme beklenir.

• Stigma: Jinekomasti nedeniyle kişinin toplum içinde utanç, dışlanma veya olumsuz yargılanma korkusu yaşaması.

Bu 111 maddelik kılavuz, jinekomasti konusunu olabildiğince geniş bir perspektiften ele almayı amaçlamaktadır. Her bir terim, bu karmaşık durumun farklı bir yönünü aydınlatmakta ve daha iyi bir anlayış için zemin hazırlamaktadır.

Neler Neler Öğrendik

Bu 101 maddelik jinekomasti terimleri kılavuzu, erkek memesinin anatomik yapılarından başlayarak, bu durumun çeşitli nedenlerini, tanısal süreçlerini, mevcut en güncel cerrahi teknikleri (örneğin, RFAL gibi enerji bazlı cihazlar) ve bu tedavilerin potansiyel sonuçları ile komplikasyonlarını detaylı bir şekilde ortaya koymaktadır. “MAK pedikülü” gibi cerrahi inceliklerden, “psikososyal değerlendirme” gibi hasta odaklı yaklaşımlara kadar geniş bir spektrumu kapsayan bu sözlük, jinekomasti hakkında bilgi edinmek isteyen herkes için temel bir başvuru kaynağı niteliğindedir. Terminolojik yeterlilik, hem hastaların bilinçli kararlar almasını sağlar hem de sağlık profesyonellerinin multidisipliner bir yaklaşımla en iyi tedavi sonuçlarını elde etmelerine yardımcı olur; zira “gerçekçi beklentiler” oluşturmak ve “hasta memnuniyeti”ni en üst düzeye çıkarmak, bu sürecin ayrılmaz parçalarıdır.

Kaynaklar

1-Thorne, C. H. (Ed.). (2023). Grabb and Smith’s Plastic Surgery (9th ed.). Wolters Kluwer. 

2-Janis, J. E. (Ed.). (2019). Essentials of Plastic Surgery (3rd ed.). CRC Press. 

3-American Society of Plastic Surgeons (ASPS). (n.d.). Gynecomastia Surgery: Procedural Information and Risks.

 https://www.plasticsurgery.org/cosmetic-procedures/gynecomastia-surgery 

4-International Society of Aesthetic Plastic Surgery (ISAPS). (n.d.). Gynecomastia (Male Breast Reduction). 

https://www.isaps.org/procedures/body/gynecomastia-male-breast-reduction/

5-Dickson G. Gynecomastia. Am Fam Physician. 2012 Apr 1;85(7):716-22. PMID: 22534349.