Keloid Oluşumuna Yatkın Kişiler veya Akne Tedavisi (Örneğin İzotretinoin) Gören Hastalar Jinekomasti Ameliyatı Olabilir mi?

Evet, hem keloid öyküsü olan hem de aktif akne tedavisi gören hastalara jinekomasti ameliyatı yapılabilir, ancak her iki durum da özel dikkat, planlama ve potansiyel risklerin hasta ile detaylı bir şekilde konuşulmasını gerektirir.

1. Keloid Öyküsü Olan Hastada Jinekomasti Ameliyatı

Keloid, cildin yaralanma sonrası aşırı ve kontrolsüz bir şekilde iyileşerek normal yara izi sınırlarının ötesine taşan, kabarık, sert ve genellikle kaşıntılı veya ağrılı olabilen anormal yara izi türüdür. Keloid geliştirme eğilimi genetik olabilir ve bazı vücut bölgeleri (örn: göğüs ön duvarı, omuzlar, kulak memeleri) keloide daha yatkındır.

Ameliyat Yapılabilir mi?

• Evet, keloid öyküsü olan bir hastaya jinekomasti ameliyatı yapılabilir. Ancak, bu hastaların ameliyat sonrası kesi yerlerinde keloid geliştirme riski normal popülasyona göre anlamlı derecede daha yüksektir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Önlemler

• Detaylı Hasta Anamnezi: Cerrah, hastanın daha önceki yaralanmalarında veya cerrahi işlemlerinde keloid geliştirip geliştirmediğini, ailede keloid öyküsü olup olmadığını ve hangi vücut bölgelerinin etkilendiğini detaylıca sorgulamalıdır.

• Risk ve Fayda Değerlendirmesi: Cerrah, jinekomastinin hastanın yaşam kalitesi üzerindeki etkisi ile ameliyat sonrası keloid geliştirme riskini hasta ile birlikte değerlendirmelidir. Jinekomastinin yarattığı psikolojik sıkıntı, potansiyel keloid riskinden daha ağır basıyorsa ameliyat düşünülebilir.

• Mümkün Olan En Az İnvaziv Teknik: Cerrah, kesi boyutunu ve sayısını minimumda tutmaya çalışacaktır. Eğer uygunsa, sadece liposuction veya çok küçük peri-areolar kesiler tercih edilebilir.

• Travmayı Azaltıcı Cerrahi Teknik: Ameliyat sırasında dokulara mümkün olduğunca nazik davranılması, aşırı koter kullanımından kaçınılması ve dikişlerin gergin olmaması önemlidir.

• Ameliyat Sonrası Önleyici Tedaviler: Bu, keloid riski olan hastalarda kritik öneme sahiptir:

• Silikon Bazlı Ürünler (Jel veya Tabaka): Yara iyileşir iyileşmez (genellikle dikişler alındıktan sonra) başlanması, keloid oluşumunu önlemede veya şiddetini azaltmada etkili olabilir.

• Basınçlı Giysiler (Korse): Ameliyat sonrası kullanılan kompresyon yeleği, iz üzerine sürekli basınç uygulayarak keloid riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

• Kortikosteroid Enjeksiyonları: Eğer keloid gelişmeye başlarsa veya yüksek risk varsa, yara iyileşmesinin erken dönemlerinde veya sonrasında iz içine kortikosteroid enjeksiyonları yapılabilir.

• Radyoterapi (Nadir Durumlarda): Dirençli veya çok yüksek riskli durumlarda, cerrahi sonrası düşük doz radyoterapi keloid nüksünü azaltmak için düşünülebilir, ancak potansiyel yan etkileri nedeniyle dikkatli değerlendirme gerektirir.

• Diğer Topikal Tedaviler: Soğan özütü içeren kremler gibi bazı topikal ajanlar da önerilebilir, ancak etkinlikleri tartışmalıdır.

• Yakın Takip: Ameliyat sonrası hastanın yara izleri düzenli olarak takip edilmeli ve keloid gelişiminin ilk belirtilerinde müdahale edilmelidir.

• Etikolegal Boyut: Cerrah, hastayı keloid geliştirme riskinin yüksek olduğu konusunda detaylı bir şekilde bilgilendirmeli, olası sonuçları ve önleyici tedavi seçeneklerini anlatmalı ve bu bilgileri içeren aydınlatılmış onam formunu imzalatmalıdır. Hastanın beklentileri de gerçekçi olmalıdır.

2. Aktif Akne Tedavisi Alan Hastada Jinekomasti Ameliyatı

Aktif akne tedavisi, özellikle sistemik retinoidler (örn: İzotretinoin – Accutane, Roaccutane, Zoretanin markalarıyla bilinir) kullanımı, yara iyileşmesi ve cerrahi işlemler açısından bazı önemli hususları beraberinde getirir.

Ameliyat Yapılabilir mi?

• Evet, ancak hangi akne tedavisinin alındığına ve tedavinin hangi aşamasında olunduğuna bağlıdır.

• Topikal (Sürülen) Akne İlaçları: Çoğu topikal akne ilacı (benzoil peroksit, salisilik asit, topikal antibiyotikler, topikal retinoidler) genellikle jinekomasti ameliyatı için doğrudan bir engel teşkil etmez. Ancak, ameliyat bölgesine yakın uygulanıyorsa, cerrahiden bir süre önce kesilmeleri veya dikkatli kullanılmaları istenebilir.

• Sistemik (Ağızdan Alınan) Retinoidler (İzotretinoin): Bu grup en çok dikkat edilmesi gerekendir.

• Geleneksel Yaklaşım: Uzun yıllar boyunca, izotretinoin kullanan hastaların yara iyileşmesinde bozulma, anormal skarlaşma (hipertrofik skar, keloid) ve ciltte gecikmiş epitelizasyon riski nedeniyle, ilaç kesildikten sonra elektif cerrahi işlemler için en az 6 ay (bazı kaynaklara göre 12 ay) beklenmesi önerilmiştir.

• Güncel Yaklaşımlar ve Tartışmalar: Son yıllarda yapılan bazı çalışmalar ve meta-analizler, izotretinoin kullanımı sırasında veya hemen sonrasında yapılan bazı cerrahi işlemlerin (özellikle yüzeysel cilt prosedürleri) güvenli olabileceğini ve anormal yara iyileşmesi riskinin önceden düşünüldüğü kadar yüksek olmayabileceğini öne sürmektedir. Ancak, bu konu hala tartışmalıdır ve jinekomasti gibi daha invaziv bir işlem için çoğu cerrah hala temkinli davranmayı tercih eder.

• Cerrahın Değerlendirmesi: Cerrah, hastanın aldığı izotretinoin dozunu, tedavi süresini ve ameliyatın aciliyetini değerlendirecektir. Genellikle, elektif bir prosedür olan jinekomasti ameliyatı için izotretinoin tedavisinin tamamlanmasından sonra belirli bir süre (genellikle 6 ay) beklenmesi önerilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Önlemler

• Tedaviyi Yürüten Dermatolog ile Konsültasyon: Jinekomasti cerrahı, hastanın akne tedavisini yürüten dermatolog ile iletişim kurarak en uygun zamanlamayı ve yaklaşımı belirleyebilir.

• İlaçların Kesilmesi veya Ayarlanması: İzotretinoin kullanılıyorsa, ameliyattan önce cerrahın belirleyeceği bir süre boyunca kesilmesi gerekebilir. Ameliyat sonrası dönemde de yara iyileşene kadar başlanmaması önerilebilir.

• Cilt Hassasiyeti: Akne tedavileri cildi daha hassas ve kuru hale getirebilir. Ameliyat sonrası yara bakımı ve kullanılacak antiseptik solüsyonlar bu durum göz önünde bulundurularak seçilmelidir.

• Enfeksiyon Riski: Aktif, inflamatuar akne lezyonlarının ameliyat sahasına yakın olması teorik olarak enfeksiyon riskini artırabilir. Mümkünse, ameliyat öncesinde aknenin kontrol altına alınması hedeflenir.

• Etikolegal Boyut: Cerrah, hastayı akne tedavisinin (özellikle izotretinoin) potansiyel olarak yara iyileşmesini nasıl etkileyebileceği, olası riskler ve ameliyat zamanlaması konusunda detaylı bir şekilde bilgilendirmelidir. Aydınlatılmış onam bu bilgileri içermelidir.

Hem keloid öyküsü olan hem de aktif akne tedavisi gören hastalara jinekomasti ameliyatı yapılabilir. Ancak her iki durumda da cerrahın özel bir dikkat göstermesi, potansiyel riskleri hasta ile açıkça tartışması, uygun önleyici tedbirleri planlaması ve ameliyat zamanlamasını doğru ayarlaması kritik öneme sahiptir. Multidisipliner bir yaklaşım (örneğin, dermatolog ile işbirliği) gerekebilir.

Ne Öğrendik

1. Keloid Riski Yönetilebilir Ama Sıfırlanamaz: Keloid öyküsü olan hastalarda jinekomasti ameliyatı yapılabilir, ancak keloid gelişme riski yüksektir; bu risk, cerrahın dikkatli tekniği ve ameliyat sonrası silikon tedavisi, basınç uygulaması gibi önleyici yöntemlerle azaltılmaya çalışılır, ancak tamamen ortadan kaldırılamaz.

2. İzotretinoin Kullanımı Ameliyat Zamanlamasını Etkiler: Aktif akne tedavisi, özellikle sistemik izotretinoin (örn: Roaccutane) kullanımı, yara iyileşmesi riskleri nedeniyle jinekomasti ameliyatının ertelenmesini gerektirebilir; genellikle ilaç kesildikten sonra en az 6 ay beklenmesi önerilir ve bu karar cerrah ile dermatolog tarafından ortaklaşa verilmelidir.

Kaynaklar

1. Berman B, Bieley HC. Keloids. J Am Acad Dermatol. 1995 Jul;33(1):117-23 PMID: 7601928.

2. Gold MH, McGuire M, Mustoe TA, Pusic A, Sachdev M, Waibel J, Murcia C; International Advisory Panel on Scar Management. Updated international clinical recommendations on scar management: part 2–algorithms for scar prevention and treatment. Dermatol Surg. 2014 Aug;40(8):825-31. PMID: 25068544.

3. Gupta S, Sharma VK. Standard guidelines of care: Keloids and hypertrophic scars. Indian J Dermatol Venereol Leprol. 2011 Jan-Feb;77(1):94-100. PMID: 21220896.

4. Spring LK, Krakowski AC, Alam M, Bhatia A, Brauer J, Cohen J, Del Rosso JQ, Diaz L, Dover J, Eichenfield LF, Gurtner GC, ve ark. Isotretinoin and Timing of Procedural Interventions: A Systematic Review With Consensus Recommendations. JAMA Dermatol. 2017 Aug 1;153(8):802-809. PMID: 28658462.

5. American Academy of Dermatology (AAD) – Keloids: Diagnosis and Treatment:(https://www.aad.org/public/diseases/a-z/keloids-treatment)

6. Medscape – Keloid and Hypertrophic Scar Treatment & Management: https://emedicine.medscape.com/article/1057599-treatment