05-Rinoplasti: Yeni Burnunuza Giden Yolculuk Nasıl Şekilleniyor ?

Burun estetiği ameliyatları, kişinin burnuna hem dinamik ve orantılı bir biçim verilmesini hem de diğer yüz yapılarıyla uyumlu hale getirilmesini amaçlayan, aynı zamanda varsa nefes alma sorunlarının da çözüldüğü, tamamen kişiye özgü planlanan operasyonlardır. Bir anlamda, her Rinoplasti, yüzün genel uyumunu yeniden şekillendiren ve bireyin imajını dönüştüren bir kontur düzeltme ameliyatıdır. Seçilen cerrahi teknik ve cerrahın deneyimine bağlı olarak ortalama 2 ila 4 saat süren bu uygulamalarda, hasta konforu ve güvenliği için her zaman genel anestezi tercih edilir.

Rinoplasti Teknikleri: Açık ve Kapalı Yaklaşımlar

Rinoplasti ameliyatlarında temel olarak iki ana cerrahi yaklaşım kullanılır:

Kapalı (Endonazal) Teknik: Bu yöntemde, burun içinde birbirinden ayrı iki küçük kesi yapılır. Cerrah, dar bir görüş alanı altında çalışır ve ameliyat süresince dokuların cerrahi görüş alanından zorunlu olarak çekilmesini gerektirir. Bu teknik, aslında yarı açık bir cerrahi olarak kabul edilebilir. Dışarıdan görünür bir kesi izi bırakmaz.

Açık (Eksternal veya Transkolumeller) Teknik: Açık teknik, kapalı tekniğin orta hatta, burun delikleri arasındaki küçük bir bölüm olan kolumellanın dışından yapılan tek bir kesiyle birleştirilmesiyle gerçekleştirilir. Bu kesi sayesinde, burun derisi yukarı kaldırılır ve cerraha burun içi yapıları stereotaktik (üç boyutlu) tam görüşle inceleme ve şekillendirme olanağı tanır. Açık teknik, cerraha çift gözle tam cerrahi görüş ve çift elle tam çalışma konforu sağlar.

İki teknik arasındaki fark, tıpkı aynı marka bir arabanın iki veya dört kapılı modelleri arasındaki fark gibi düşünülebilir; her iki modelin de kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. Cerrahın hastası için uygun olduğuna inanarak seçtiği teknik, evet bir giriş yolu “kesi ile başlar ancak bu kesiyle bitmez.”

Ameliyat sonucuna etki eden ve ameliyatı tamamlayan asıl faktörler; cerrahın geniş bir teknik repertuvara sahip olması (deneyim), güncel (dokulara saygılı/koruyucu/atravmatik) yaklaşım ilkelerine hakim olması ve tüm ameliyathaneye yansıtacağı neredeyse görünür olan cerrahi disiplindir. Estetik burun ameliyatları sonuç odaklı cerrahiler olmalarına rağmen, hiçbir cerrahide standart, sonuç garantisi veren sihirli (veya koruyucu) bir teknik yoktur. Cerrah, deneyim ve birikimlerine göre hastası için en iyi tekniği seçecektir.

Ameliyat Süreci ve Şekillendirme Teknikleri

Kesilerin açılmasının ardından, cerrah kemik, kıkırdak, yumuşak doku, kas ve bağların yapısal/mimari bütünlüklerine mümkün olduğunca zarar vermeden istenen biçim ve açılanmaları sağlamak üzere şekillendirme işlemine başlar ve ameliyatı tamamlar.

Kıkırdaklara Müdahale: Bazı ameliyatlarda sadece kıkırdaklara müdahale edilirken, bazı durumlarda sadece burun ucu veya Septum adı verilen büyük orta kıkırdağa şekil verilir (Septoplasti). Burun içinde orta hatta, dörtgen şekilli düz ve sağlam durması gereken burnun en büyük kıkırdağına, eğrildiği tarafa doğru burun ucunu yön vererek büktüğü için “Dümen Kıkırdağı” adını veriyoruz, “as the septum goes, so goes the nose” (dümen ne yöne giderse, burun da o yöne gider) sözü bu durumu çok iyi özetler.

Septum Deviasyonu: Septum deviasyonu tabiri, bu kıkırdağın orta hattan yön değiştirerek eğriliğini ifade eder. Bu deviasyon, doğuştan gelebileceği gibi (genellikle arkada daha belirgin), sonradan kazanılmış da olabilir (travma sonrası, genellikle önde daha belirgin, C veya S biçiminde eğrilikler). Her septum eğriliği, şiddetine ve yerleşim bölgesine bağlı olarak nefes alma problemine yol açabilir. Şiddetli ve travmatik eğriliklerin estetik ve işlevsel sorunların yanı sıra, uyku bozukluklarına, şiddetli horlamalara ve hatta koku keskinliğinde azalmaya (koku körlüğüne) neden olabileceği de unutulmamalıdır.

Kemik Şekillendirme: Kemik şekillendirme için çeşitli aletler kullanılır. Bunlar arasında 2-3 mm’lik keskiler, piezoelektrik motorları (ultrasonik kemik kesme cihazları), kemik törpüleri ve elektrik motorlu topuz uçlu zımparalar bulunabilir. Cerrahın tercihi, hastanın anatomisi ve yapısal özellikleri tarafından belirlenir. Her kemik şekillendirme uygulamasının kendine özgü bir öğrenme eğrisi, avantajları ve dezavantajları bulunur. Bir cerrahi enstrümanı “çağdışı” veya bir diğerini “postmodern” olarak nitelemek doğru değildir. Tam tersine, özellikle estetik cerrahi uygulamalarında, bu tür dikotomik vurgular ne yazık ki rekabette öne çıkmak için reklam amaçlı sıkça kullanılır.

Ameliyatın Sonu ve İyileşme Başlangıcı

Ameliyatlar, seçilen teknikle açılan kesi yerlerinin dikkatlice kapatılmasıyla sonlanır. Burun içi dokulara (mukoza) tercihe bağlı olarak, bası yapan ancak nefes almaya olanak veren silikon tampon (Doyle® splint) yerleştirilir. Bazen burun içinde yer tutan tampon yerine stepler (eriyebilen zımba dikiş atabilen tıbbi malzeme) veya gergin yorgancı dikişlerle bası yapılır. Her iki teknikte de dokulara baskı (“tamponlama”) yapılır; “tamponsuz Rinoplasti yoktur,” buradaki tek fark “yer tutan” yerine “yer tutmayan” dikişlerle dokulara baskı yapılmasıdır.

Burun dışına ise termoplastik/alüminyum splint veya klasik alçı ile bir kalıp yerleştirilir. Burada da cerrahi tercihler kişiden kişiye değişir, standart bir uygulama yoktur. Burun içindeki splint genellikle 2-3. günde, dış splint veya alçı ise 5-7. günlerde çıkarılır. Burnun nihai sonucunu alması, kişinin cilt yapısı, genetik yatkınlığı, ameliyatın boyutu ve iyileşme kapasitesi gibi birçok değişken tarafından belirlenir. Normal şartlarda kabaca 10-14. günlerde dışarıdan ameliyat olduğu belli olmazken, 3 ay sonra burun şeklini büyük oranda alır.

Zorlu Vakalar ve Gelişmiş Rinoplasti

Revizyon ameliyatları, yarık dudak damak burnu ve travmatik burunlarda yapılan cerrahiler veya yara iyileşmesi sorunu yaşayan riskli kişilerdeki operasyonlar teknik anlamda büyük zorluklar içerir ve üst düzeyde deneyim gerektirir. Bu tür ameliyatları sık yapan cerrahlar kendilerini daha çok “advanced” (deneyimli) cerrah olarak tanımlarlar ve yaptıkları ameliyatlar kendiliğinden Advanced Rinoplasti olarak isimlendirilir. Bu noktada, sonuca etki eden en önemli değişken, plastik cerrahın zor ameliyat ve iyileşme sürecini, ameliyat öncesinden başlatarak özellikle ameliyat sonrasında devam eden süreci etkin ve tüm değişkenleri kontrol ederek iyi yönetmesi olacaktır.

Ne Öğrendik?

Rinoplasti, kişiye özel planlanan, buruna dinamik ve orantılı bir biçim veren, nefes alma sorunlarını da çözebilen bir ameliyattır ve genel anestezi altında 2-4 saat sürer.

İki ana teknik Kapalı (Endonazal) ve Açık (Eksternal/Transkolumeller) tekniklerdir. Açık teknik, cerraha daha iyi görüş ve çalışma konforu sunarken, kapalı teknik dışarıdan görünür bir kesi izi bırakmaz. Teknik seçimi, cerrahın deneyimine ve vakanın özelliklerine bağlıdır.

Ameliyatın başarısını belirleyen temel faktörler; cerrahın deneyimi, güncel ve dokulara saygılı yaklaşımı ile cerrahi disiplinidir.

Burun kıkırdaklarına (özellikle Septum’a – “Dümen Kıkırdağı”) ve kemiklere şekil verme işlemleri, modern aletler (keskiler, piezo, törpüler) kullanılarak yapılır. Septum deviasyonu, nefes alma sorunlarına, uyku bozukluklarına ve hatta koku alma duyusunda azalmaya neden olabilir.

Ameliyat sonrası, burun içine ve dışına tamponlama yapılır (“tamponsuz Rinoplasti yoktur”); iç splint 2-3 günde, dış splint 5-7 günde çıkarılır. Dışarıdan fark edilmeyecek hale gelmesi yaklaşık 10-14 gün, büyük oranda şeklini alması ise 3 ay sürer.

Revizyon, yarık dudak damak burnu ve travmatik vakalar gibi zorlu ameliyatlar “Advanced Rinoplasti” olarak adlandırılır ve yüksek cerrah deneyimi gerektirir. Başarı, cerrahın tüm süreç yönetimindeki etkinliğine bağlıdır.

Kaynakça

Tardy ME., Jr . Rhinoplasty: The art and the science. Philadelphia, Pennsylvania: W.B. Saunders Company; 1997.

Stucker FJ. Rhinoplasty from the Goldman/Cottle schools to the present: a survey of 7447 personal cases. Am J Rhinol. 2003;17(1):23–26.

Raggio BS, Asaria J. Open Rhinoplasty. 2023 Jul 3. In: Stat Pearls. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan–. PMID: 31536235.

Kosins AM. Expanding Indications for Dorsal Preservation Rhinoplasty With Cartilage Conversion Techniques. Aesthet Surg J. 2021 Jan 25;41(2):174-184.